Kereste Tomruk Terimleri ;

 KERESTE STANDARDİZASYONU İLE İLGİLİ TANIMLAR

    Kereste endüstrisi ile ilgili standartlarda olan fakat uygulamada yanlış kullanılan bazı terimler aşağıda açıklanmıştır.

Kereste; Odunların biçilmesi, kesilmesi veya yarılması ve yontulması suretiyle elde olunan parçadır.

Parça; Birbirine paralel karşılıklı en az iki yüzü bulunan kerestelerden bir tanesidir.

Yüz; kerestenin uzunluk ekseni doğrultusundaki yüzeylerinden daha geniş ve birbirine paralel olan karşılıklı iki yüzeydir. Enine kesiti kare biçiminde olan kerestede yüzeylerin dördü de yüz sayılır

Dış yüzey; Tomruğun özüne daha uzak olan yüzeydir.

İç yüzey; Tomruğun özüne daha yakın olan yüzeydir

Kenar; İki yüzeyin veya bir yüzeyle bir yanın kesiştiği hattır

Sulama; Yanları alınmış kereste kenarlarında görülen yuvarlak odun yüzeyidir. Kabuklu veya kabuğu düşmüş olabilir

Sulamalı kenar; Bir veya daha fazla yerde sulama bulunan kenardır Keskin kenar; Sulama bulunmayan kenardır

Yan; Dörtgen kesitli kerestenin karşılıklı en dar yüzeyleridir.

Baş; Liflere dik doğrultuda iki en kesit yüzeyidir

Boy; Parçanın iki başı arasındaki en kısa uzaklıktır

Genişlik; Yanlar arsında uzunluk eksenine dik doğrultuda ölçülen uzaklıktır En dar genişlik; Sulamalı kerestenin en dar yüzeyindeki kısmından ölçülen genişliğidir

Kalınlık; Yüzler arasında yüzlere dik olarak ölçülen uzaklıktır

Çap düşüşü (koniklik, gövde düşüklüğü); Gövde üzerinde dipten itibaren uca doğru 1 metre gidildiğinde çapın düşüş miktarını göstermektedir. Bu miktar; belirli bir l aralığında ölçülen iki çap arasındaki farkın bu aralığa oranlanması ile hesaplanmaktadır. Ağaç yaşı, ağaç cinsi, büyüme şartları ve tacın büyüklüğü ile ilgilidir

Anma boyutu; Parçanın anılan veya biçme duyarlılığına bakılmaksızın standardize edilmiş rutubette belirtilen boyutudur

Gerçek boyut; Parçanın ölçme sırasında bulunan boyutudur

Bini; Kapı, pencere gibi şeylerin kanatları kapanınca kalan aralığı örtmek üzere bu kanatların kenarına yapılan çıkıntılı kısım veya taşkın çıta.

Biçme boyutu; Biçme sırasında uygulanması gereken boyuttur. Çekme nedeni ile boyut değişmesi göz önünde tutularak, sonradan anma ölçüsüne eşit olması sağlanacak şekilde düzenlenir

Budak; Dalın gövde içindeki başlangıç yeri olan ve tahtalarda görülen yuvarlak, koyuca renkte sert bölüm. Ağacın dal olacak sürgünü.

Budak deliği; Tahtalardaki budak yerinin çıkarılmasından sonra ortaya çıkan boşluk.

Budak özü; Taze sürgün.

Çıkar budak; Çevresi ile bağlantısı zayıflayan ve bazı ağaç türlerinde kendiliğinden düşebilen bir tür budak.

Derz; İki yapı gereci, elemanı veya yapının iki bölüğü arasında kalan aralık. Bitişke, fuga.

Tahta; Kalınlığı 10 mm ile 35 mm, genişliği 80 mm ile 350 mm arasında değişen kerestedir

Kalas; Kalınlığı 40 mm ile 100 mm, genişliği 80 mm ile 350 mm arasında değişen kerestedir

Kadron; Enine kesiti 30x30 mm, 40x40 mm, 50x50 mm, 60x60 mm ve 70x70 mm olan kerestedir

Lata; Genişliği 50 mm, kalınlığı 20 mm ile 40 mm arsında değişen kerestedir

Çıta; Genişliği 25 mm, kalınlığı 10 mm ile 20 mm arasında değişen kerestedir

İğne yapraklı kereste; iğne yapraklı odunlardan elde olunan kerestedir. Bunlara aynı zamanda yumuşak kereste de denir

Sert kereste; Yapraklı ağaçlardan elde olunan kereste. Bunlara aynı zamanda yapraklı kereste de denir

Yanları alınmış kereste; Yanları yüzlere tamamen veya sulama sınırı içersinde dik olan kerestedir

Yanları paralel alınmış kereste; Her iki yanı birbirine paralel olan kerestedir

Yanları paralel alınmamış kereste; Yanları birbirine paralel olmayan (konik) kerestedir

Bir yanı alınmış kereste; Bir yanı yuvarlak odundan çıktığı gibi bırakılan diğer yanı alınmış kerestedir

Yanları alınmamış kereste; İki yanı yuvarlak odundan çıktığı gibi bırakılmış kerestedir 

Radyal kereste (aynalı kereste); Kereste enine kesitinde yıllık halkaların kereste yüzeylerine çıkış açısı 45’ den büyük olan kerestedir

Teğet kereste; Kereste enine kesitinde yıllık halkaların kereste yüzeylerine çıkış açısı 45’den daha küçük olan kerestedir

Verev kereste; Kereste yanlarının liflerin gidişi (uzunluk ekseninin) doğrultusunda alınmayarak liflerin (uzunluk ekseninin) gidişi ile bir açı yapacak şekilde alınması neticesi elde edilen kerestedir

Havlı kereste; Yüzeyleri fazla lifli (pürüzlü) olan ve derin rendelenmeyi gerektiren kerestedir

Kaba kereste; İleri seviyede makineyle işlenmemiş, belirli toleranslarla biçilmiş kerestedir

Artık; Tomruğun keresteye biçilmesi, kerestenin işlenmesi ve onarılması sırasında oluşan ve standartlarındaki boyut ve özellikler dışında kalan ıskarta mal, testere talaşı, kapak, kırıntı, kerestecik, takoz parçası veya parçacığıdır

Iskarta mal; Standartlarında belirtilen boyutlarda olmakla birlikte, onarılsa da taşıdığı görünüş özellikleri bakımından standartlarında belirtilen sınıflardan hiçbirine girmeyen parçadır

Testere talaşı; Biçme sırasında testere dişleri tarafından çıkarılan parçacıklardır

Kapak; Tomruğun keresteye biçilmesi sırasında oluşan bir tarafı biçilmiş, diğer tarafı doğal olarak yuvarlak, biçilmiş yüzle yuvarlak yüz arsındaki en büyük yükseklik kalın başta en çok 40 mm ince başta en çok 15 mm, genişliği en az 8 cm, boyu en az 1 m olan artıktır.

Kırpıntı; Kereste yanlarının alınması ve işlenmesi sırasında oluşan ve ufak mal, parkelik, çıta üretim olanağı bulunmayan parçadır

Kerestecik; Boyu iğne yapraklılarda 1 m den kısa ve 21 cm den uzun olan, doğrudan doğruya kereste olarak kullanılması olanağı bulunmayan parçadır. Bu parça, tomruk keresteye biçilirken veya kerestelerin sınıflarına göre onarılması sırasında oluşur

Takoz; Tomruk ve kereste başlarının kesilmesi sırasında yuvarlak veya köşeli olarak oluşan ve boyu en çok 20 cm olan parçadır

Köknar; Çamgillerden, yüksek bölgelerde yetişen, iğne yaprakları kısa, yassı olan, reçineli ve kozalaklı bir orman ağacı.

Ladin; Çamgillerden, 50-60 metre yüksekliğinde, düz gövdeli, kozalağı aşağıya doğru sarkık, kerestesi ve reçinesi değerli, çam türüne çok yakın bir orman ağacı.